Co to jest gonioskopia?

Gonioskopia to badanie medyczne stosowane w diagnostyce okulistycznej. Metoda umożliwia rozpoznanie różnych schorzeń narządu wzroku. Jest stosowane przede wszystkim w diagnostyce jaskry. Badanie służy do oceny kąta przesączenia, czyli tzw. kąta rógówkowo-tęczówkowego. Jest to struktura, która obejmuje przestrzeń między postawą tęczówki, przednią częścią twardówki i zewnętrzną warstwą rogówki. Jej prawidłowa budowa i funkcjonowanie umożliwia właściwe krążenie cieczy wodnistej, która odpowiada m.in. za utrzymanie prawidłowego parametru ciśnienia w oku. Warto w tym momencie zaznaczyć, że zbyt duże ciśnienie śródgałkowe może prowadzić do ucisku włókien nerwowych i zaniku nerwu wzrokowego, co może mieć poważne i nieodwracalne konsekwencje.

Na czym polega gonioskopia? Przebieg badania 

Badanie oczu wykonuje się za pomocą przyrządu optycznego o nazwie gonioskop. Składa się on z szeregu różnego rodzaju soczewek, które umożliwiają ocenę stanu i rozmiaru drogi odpływu cieczy wodnistej z gałki ocznej. Badanie wykonuje się przy dużym powiększeniu oraz mocnym oświetleniu lampy szczelinowej. Podczas gonioskopii okulista ocenia szerokość kąta przesączenia oraz bada jego strukturę. Zwraca także uwagę na budowę i umiejscowienie przyczepu tęczówki i krzywiznę jej zewnętrznej części. Badanie umożliwia także określenie ilości barwnika w kącie oraz pozwala rozpoznać obecność pętli naczyniowej. Wyróżnia się dwa rodzaje gonioskopii:

  • gonioskopia bezpośrednia – stosowana jest głównie u niemowląt i dzieci z podejrzeniem jaskry wrodzonej. Metoda umożliwia bezpośredni wgląd do kąta przesączenia. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu soczewek wypukłych. Z uwagi na trudność w wykonaniu badania oraz możliwy brak współpracy z dzieckiem, lekarz wykonuje badanie w znieczuleniu ogólnym z wykorzystaniem mikroskopu operacyjnego. 
  • gonioskopia pośrednia – pozwala określić stopień i typ jaskry. Podczas badania stosuje się dedykowane soczewki kontaktowe, które pozwalają ocenić struktury kąta przesączenia bezpośrednio przez źrenicę oka.

Czy do gonioskopii trzeba się przygotować?

Badanie gonioskopem nie wymaga szczególnych przygotowań ze strony pacjenta. Do gabinetu okulistycznego należy zgłosić się bez soczewek korekcyjnych oraz bez makijażu. Ponieważ aparatura gonioskopu przykładana jest bezpośrednio do gałki ocznej, lekarz wcześniej znieczula jej powierzchnię. W trakcie wykonywania pomiaru należy pozostać nieruchomo, unikając wykonywania gwałtownych ruchów lub szarpnięć głową. Całkowity czas trwania gonioskopii wynosi około 15 minut. Nie trzeba także długo czekać na wynik, który jest gotowy bezpośrednio po zakończeniu badania. Warto mieć świadomość, że o ile gonioskopia nie jest badaniem inwazyjnym, tak po samym zabiegu może pojawić się ból gałek ocznych, zaczerwienienie oka lub przejściowe nieostre widzenie. Są to normalne objawy, które nie powinny budzić niepokoju. 

Gonioskopia w leczeniu jaskry 

Gonioskopia jest podstawowym i koniecznym badaniem w diagnostyce jaskry i zaćmy oczu. Badanie kąta przesączenia powinno zostać wykonane przed postawieniem diagnozy oraz wdrożeniem odpowiedniego leczenia. Celem badania jest określenie szerokością kąta przesączu w stopniach oraz ocena otwarcia oka i jego struktur. W diagnostyce powszechne zastosowanie ma skala Shaffera, która pozwala ocenić stopień ryzyka zamknięcia oka w stopniach. Określenie tego parametru jest pierwszym krokiem w kierunku rozpoznania i prawidłowego leczenia jaskry. Gonioskopię wykorzystuje się również w leczeniu nadciśnienia ocznego oraz w przypadku urazów gałki ocznej. Przeciwskazaniem jest stan zapalny w obszarze spojówek lub rogówki oka.