Najpierw - zgodnie z chronologią wydarzeń - na balkonie ratusza przedstawiono przekazanie 19 stycznia 1920 r. władzy przez niemieckiego burmistrza Hugo Wolffa polskiemu prezydentowi komisarycznemu Janowi Maciaszkowi. Faktycznie akt ten miał miejsce w sali posiedzeń ratusza.

"Niemieccy obywatele Bydgoszczy lojalnie się do nowych warunków zastosują, wiernie swe obowiązki jako nowi obywatele państwa polskiego spełniać i swoją współpracą dalszy rozwój i pomyślność miasta popierać będą. Wobec tego wyrażam swoje usilne przekonanie i nadzieję, że niemieccy mieszkańcy Bydgoszczy doznawać będą i ze strony polskich władz im się słusznie należnej opieki i uznania, jeżeli swe obowiązki wypełniać będą i że z powodów dawniejszej ich przynależności do niemieckiej ojczyzny żadna krzywda im się nie stanie, bądź to w kwestiach politycznych lub ekonomicznych" - oświadczył wówczas Wolff.

Po tych słowach Wolff wręczył Maciaszkowi klucze do miasta jako symbol władzy w nim.

"Panowie przekonani możecie być o tem, że rząd polski wszelkimi siłami starać się będzie nie tylko o podtrzymanie dobrobytu, handlu i przemysłu, jako kulturalnego rozwoju naszego pięknego grodu, że dołoży wszelkich wysiłków, aby jak najbardziej rozwinąć. (...) Polska nie ma najmniejszego powodu nie zastosować względem swych nowych obywateli zasady tolerancji, które do najpiękniejszych zalet naszych dawnych dziejów należą, o czem przede wszystkim założenie naszego miasta świadczy" - zapewnił m.in. Maciaszek.

Następnie odtworzono wejście na Stary Rynek wojska polskiego, przygotowane przez grupy rekonstrukcyjne.

Pierwsze polskie oddziały wojskowe - saperzy dowodzenie przez ppłk Witolda Butlera wkroczył do miasta 20 stycznia 1920 r. Na rogatkach miasta witały polskie stowarzyszenia ze sztandarami. Pochód ulicami miasta na Stary Rynek przerodził się w patriotyczną manifestację. Po pierwszych oddziałach łącznikowych wkroczył do Bydgoszczy 6. pułk strzelców wielkopolskich pod dowództwem mjr. Bernarda Śliwińskiego.

To datę 20 stycznia 1920 r. przyjęto jako rocznicę powrotu Bydgoszczy do macierzy.

Po zakończeniu inscenizacji na Starym Rynku uczestnicy przeszli na pobliską Wyspę Młyńską, gdzie m.in. mogli skosztować jubileuszowego tortu.

Dalszy ciąg rocznicowych obchodów zaplanowano na poniedziałek. W programie m.in. oficjalna uroczystość na Starym Rynku, wernisaż wystawy "Ku wolności, Bydgoszcz 1914-1920" w Muzeum Okręgowym i konferencja naukową w ratuszu.(PAP)

autor: Jerzy Rausz

rau/ wj/