Mowy końcowe w tej sprawie odbyły się we wtorek przed Sądem Okręgowym w Gdańsku.

Z wnioskiem o zadośćuczynienie i odszkodowanie za krzywdę oraz szkodę spowodowaną pozbawieniem życia Edmunda Sawczyna wystąpiły jego dzieci: 76-letni syn Ryszard oraz młodsza o rok córka Danuta.

Ich pełnomocnik Katarzyna Szybowska argumentowała przed sądem, że działalność Edmunda Sawczyna jest dzisiaj postrzegana jako "bohaterska i patriotyczna".

"W 1946 r., kiedy został pozbawiony życia był traktowany jako bandyta i to naznaczenie przetrwało przez wiele lat. Naprawienie szkody obejmowałoby więc okres 70 lat i doprowadziłoby do pełnego oczyszczenia jego imienia i zapewnienia mu godnego pochówku. Ponieważ Edmund Sawczyn do dnia dzisiejszego takiego godnego pochówku nie ma. Odnalezione zostały jego szczątki natomiast wnioskodawcy nie dysponują środkami, które pozwoliłyby na ekshumację i urządzenie mu pogrzebu" - mówiła pełnomocnik.

Druga z pełnomocników dzieci Sawczyna Anna Bufnal podkreśliła, że „tu i teraz może nastąpić rozliczenie z przeszłością”.

„Pojawia się pytanie, jaka kwota jest kwotą godziwą i słuszną? Okoliczności śmierci Edmunda Sawczyna były szczególne – to nie była zwykła wymiana ognia. To była śmierć od poparzeń, śmierć w płomieniach. Nie wykluczone, że było to spalenie żywcem młodego, 24-letniego męża i ojca 2-letniej Danusi i 3-letniego Rysia. Ta śmierć to była ogromna męka" - dodała adwokat.

Prokurator Sławomir Gebel wniósł o oddalenie wniosku złożonego przez dzieci żołnierza wyklętego. Jego zdaniem, dowody w tej sprawie są szczupłe i nie pozwalają na pełne i wiarygodne odtworzenie okoliczności, w jakich zginął Sawczyn.

"Zwróciliśmy się cztery lata temu do IPN w Rzeszowie o poszukiwanie grobu i ekshumację. IPN tłumaczył się, że nie ma pieniędzy na te działania i odstąpił od działań. W związku z tym zgłosiłam sprawę poprzez kancelarię do sądu, bo chcielibyśmy, żeby dokonać ekshumacji, badań genetycznych i żeby mój ojciec doczekał godnego pochówku" - powiedziała dziennikarzom córka "Pumy".

Wyrok w tej sprawie zostanie ogłoszony 2 grudnia.

Edmund Sawczyn ps. "Puma" w 1945 r. został dowódcą II kompanii, która wchodziła w skład Batalionu Operacyjnego Narodowych Sił Zbrojnych "Zuch", pod zwierzchnictwem Antoniego Żubryda, utworzonego po wojnie w celu walki o niepodległość Polski. Kompania, działając na terenie Rymanowa (woj. podkarpackie) i okolic przeprowadziła ok. 50 akcji zbrojnych przeciwko rosyjskiemu okupantowi oraz osobom z nim współpracującym.

"Puma" zginął (prawdopodobnie spłonął żywcem) 20 września 1946 r. podczas przygotowanej na niego zasadzki. Budynek, w którym się znajdował, został ostrzelany z pocisków zapalających, bez wcześniejszego wezwania do poddania się.

Ciało Sawczyna zawieziono na cmentarz w Targowiskach (wieś w powiecie krośnieńskim na Podkarpaciu), po czym wrzucono bez trumny do dołu wykopanego za ogrodzeniem cmentarza, bez żadnych oznaczeń, w ukryciu przed jego bliskimi. (PAP)

autor: Robert Pietrzak