Rytuały zmniejszają uczucie lęku

Naukowcy z Uniwersytetu Connecticut (USA) w trakcie wieloletniej pracy ustalili, że rytuały znacznie ułatwiają ludziom życie. Te ustrukturalizowane i powtarzalne zachowania stanowią skuteczny sposób na zmniejszenie psychologicznego i fizjologicznego stresu oraz zwiększenie psychicznej odporności w niepewnej sytuacji, np. w czasie pandemii.

Początkowo badacze w warunkach laboratoryjnych wykazali, że wzbudzenie u ludzi poczucia lęku sprawia, że ich zachowanie staje się bardziej zrytualizowane.

W ramach najnowszego eksperymentu specjaliści stawiali mieszkańców Mauritiusa w obliczu realnego zagrożenia. Prosili ich o przygotowanie planu radzenia sobie z katastrofą naturalną, np. powodzią czy cyklonem, która naprawdę mogła nawiedzić ich kraj. Następnie połowie grupy polecili zaangażować się w znajomy rytuał religijny w pobliskiej świątyni, a pozostałych poprosili o pozostanie na miejscu i zrelaksowanie się.

Okazało się, że myślenie o katastrofie naturalnej zwiększało poziom napięcia u wszystkich uczestników badania. Jednak osoby, które poświęciły się rytuałowi, doświadczały większej redukcji psychologicznego i fizjologicznego stresu.

„Stres działa jak motywator, który pomaga nam skupić się na naszych celach i stawić czoła wyzwaniom, czy to chodzi o naukę do egzaminu, pilotowanie odrzutowca czy wygranie meczu. Problem polega na tym, że powyżej określonego progu stres przestaje być użyteczny. W zasadzie może być nawet niebezpieczny. Wraz z upływem czasu jego efekty mogą się kumulować i odbijać na naszym zdrowiu, pogarszając funkcje poznawcze, osłabiając system odpornościowy i prowadząc do nadciśnienia czy chorób układu krążenia” – mówi prof. Dimitris Xygalatas, współautor badania.

I właśnie w takim momencie przydają się rytuały. Zdaniem badaczy powtarzalne i przewidywalne czynności zapewniają ludziom poczucie kontroli, które obniża poziom lęku i stresu, a także zmniejsza uczucie niepewności.

To szczególnie ważne w dzisiejszych czasach – czasach pandemii. Prof. Xygalatas zwraca uwagę na to, że obecnie mamy do czynienia ze specyficznymi rytuałami, np. wspólnym oklaskiwaniem pracowników służby zdrowia czy koncertowaniem przez internet. Coraz więcej ludzi wpisuje też w wyszukiwarkę hasło „modlitwa”. Zalęknionym i zestresowanym rytuały dają wytchnienie.

O badaniu można przeczytać pod adresem: https://doi.org/10.1098/rstb.2019.0431. (PAP)

ooo/ ekr/