Wybór ogrzewania do starego domu. Co warto wziąć pod uwagę?

Standard cieplny nowo budowanych domów (zgodny z WT 2021) wynosi obecnie 70 kWh/m2/rok. Domy energooszczędne osiągają jeszcze lepszy wskaźnik - 50 kWh/m2/rok. Zdecydowanie gorzej mają się pod tym względem stare domy, których standard cieplny waha się w granicach od 90 kWh/m2/rok do ponad 170 kWh/m2/rok (stary dom bez termoizolacji).

Parametr ten jest o tyle istotny, że znacząco przekłada się na roczne zapotrzebowanie domu na energię cieplną. Dla porównania zapotrzebowanie cieplne nowo wybudowanego domu jednorodzinnego o powierzchni 160 m2 zamieszkanego przez 4 osoby będzie mocno odbiegać od zapotrzebowania starego domu o tej samej powierzchni i z gorszą termoizolacją. Wskaźniki wynosiłyby tutaj odpowiednio około:

  • dom budowany obecnie – 14 766 kWh;
  • dom z dobrą izolacją – 19 566 kWh;
  • stary dom ze słabą izolacją – 27 566 kWh;
  • stary dom bez izolacji - 32366 kWh.

Im wyższe zapotrzebowanie na energię cieplną, tym większe będą roczne koszty ogrzewania i tym droższe urządzenie grzewcze będzie Ci potrzebne (moc i paliwo kosztują). Właściciele starych domów bez odpowiedniej termoizolacji muszą liczyć się z kilkukrotnie wyższymi rachunkami za ogrzewanie w porównaniu do nowo budowanych, dobrze izolowanych budynków. W przypadku starych domów warto przede wszystkim pomyśleć o termomodernizacji. Zwłaszcza, że w przypadku starych budynków można skorzystać z programów dofinansowania inwestycji (np. „Czyste Powietrze”) w formie bezzwrotnej dotacji, której podstawowy poziom oferuje do 66 000 zł dofinansowania, a maksymalny do 135 000 zł. 

Jak tanio ogrzać stary dom? Przegląd technologii grzewczych

Przyjrzyjmy się teraz najpopularniejszym źródłom ogrzewania starych domów.

Kotły gazowe

Kotły gazowe są popularnym wyborem ze względu na ich wygodę i efektywność. Nowoczesne kotły kondensacyjne mogą osiągać sprawność niemal 100%. Atrakcyjne mogą się wydać również koszty początkowe zakupu (8 000-15 000 zł). Warto pamiętać, że w przypadku tej technologii trzeba mieć dostęp do sieci gazowej.

Cena gazu ziemnego wynosi obecnie około 0,20-0,30 zł/kWh​. Surowiec ten jest relatywnie czysty w spalaniu, jednak zmieniające się ceny gazu i przyszłe regulacje dotyczące ograniczenia użycia paliw kopalnych mogą wpłynąć na ich opłacalność. 

Kotły na pellet

Kotły na pellet to efektywna i ekologiczna metoda ogrzewania dla starych domów. Sprasowane odpady drzewne emitują niewielkie ilości CO2. Kotły na pellet są stosunkowo łatwe w obsłudze, a dzięki automatycznym podajnikom paliwa wymagają niewielkiej ingerencji ze strony użytkownika. 

Średni koszt kotła na pellet wynosi około 10 000-20 000 zł. Cena samego pelletu to obecnie około 1 200-1 900 zł za tonę​​. Wysoka efektywność kotłów na pellet (sprawność rzędu 85-90%) sprawia, że są one ekonomicznym wyborem na dłuższą metę, a dostępne dofinansowania dodatkowo obniżają koszty inwestycji.

Piece na ekogroszek

Urządzenia są ekonomiczną opcją dla starych domów, zwłaszcza w regionach, gdzie ekogroszek jest łatwo dostępny. Surowiec ten to wysokiej jakości węgiel, który spala się efektywniej i emituje mniej zanieczyszczeń, niż węgiel tradycyjny. Nowoczesne piece na ekogroszek są wyposażone w automatyczne podajniki i systemy sterowania, co poprawia ich wygodę użytkowania.

Średni koszt pieca na ekogroszek wynosi około 7 000-12 000 zł, a cena ekogroszku to około 900-1200 zł za tonę​​. Atrakcyjne wydają się zwłaszcza początkowe koszty inwestycje, jednak warto zaznaczyć, że w kontekście rosnących wymagań i regulacji ekologicznych przyszłość tej technologii jest niepewna.

Pompy ciepła

Pompy ciepła to przyszłość energetyki. Urządzenia wykorzystują odnawialne źródła energii (w zależności od typu: powietrze, grunt lub woda), co czyni je jednym z najbardziej ekologicznych rozwiązań. Cechuje je ponadto wysoka efektywność energetyczna (produkują kilkakrotnie więcej energii, niż pobierają), co przekłada się na wyższy komfort cieplny w domu i niższe kwoty na rachunkach za ogrzewanie.

Koszty początkowe zakupu takich urządzeń są niestety spore i mogą wynosić 15 000-20 000 zł dla pomp powietrznych, a 40 000-60 000 zł dla pomp gruntowych. Jeśli rozważasz zakup pompy ciepła, ale takie kwoty przekraczają Twój budżet, to koniecznie rozejrzyj się za programami dofinansowań („Czyste Powietrze”), ponieważ inwestycja w pompę ciepła ostatecznie zagwarantuje Ci długoterminowe zyski.

Ogrzewanie elektryczne

Ogrzewanie elektryczne, choć proste w instalacji i użytkowaniu, jest zazwyczaj droższe w eksploatacji ze względu na wysokie ceny energii elektrycznej. Te wynoszą obecnie 0,60-0,80 zł/kWh​ i prawdopodobnie będą rosły w najbliższym czasie​. Koszt instalacji elektrycznego systemu grzewczego w domu jednorodzinnym może wynosić od 5 000 do 15 000 zł, co nie jest dużym wydatkiem, jednak samodzielne ogrzewanie domu prądem generuje olbrzymie wydatki. System ten sprawdza się raczej jako wsparcie, a największe korzyści przynosi w połączeniu z fotowoltaiką.

Jakie ogrzewanie do starego domu? Koszty eksploatacyjne

Wybór systemu grzewczego zależy od wielu czynników: specyfiki budynku, jego lokalizacji, preferencji użytkowników czy dostępnych środków finansowych. Częstą blokadą bywają koszty początkowe. Warto jednak potraktować nowe ogrzewanie starego domu nie jako wydatek, ale inwestycję, która zwraca się w ciągu najbliższych lat.

W tym kontekście trzeba przede wszystkim porównać koszty eksploatacyjne poszczególnych urządzeń grzewczych. W przypadku paliw kopalnych czy energii elektrycznej mogą się one drastycznie zmieniać (z reguły na niekorzyść użytkowników zasilanych nimi urządzeń). Przykładowo, ogrzewając dom jednorodzinny o pow. 180 m2 i rocznym zapotrzebowaniu cieplnym wynoszącym 14 766 kWh koszty eksploatacyjne poszczególnych urządzeń przedstawiałyby się następująco:

  • kocioł na gaz ziemny (efektywność: 92%) – 6 304 zł; 
  • kocioł na pellet (89%) – 5 384 zł;
  • kocioł na ekogroszek (70%) – 4 498 zł;
  • pompa ciepła powietrze/woda (SCOP = 3,7, taryfa: G12) – 5 048 zł;
  • pompa ciepła solanka/woda (SCOP = 4,5, taryfa: G12) – 4 297 zł;
  • energia elektryczna - 17 063 zł.

Najniższe koszty generuje ekogroszek, jednak, jak już pisaliśmy, przyszłość tego paliwa jest mocno wątpliwa. Następne w kolejce są gruntowa i powietrzna pompa ciepła, a za wykorzystaniem tych technologii przemawia fakt, że są one nieznacznie podatne na dynamikę cen energii (jedynie prąd, którego zużywają niewiele i który można pozyskiwać z fotowoltaiki). Opłacalnym i nieobwarowanym (póki co) regulacjami paliwem okazuje się także pellet, jednak warto pamiętać, że cena tego surowca może się zmieniać.

Podsumowanie

Z wyborem optymalnego źródła ogrzewania jest trochę jak z wyborem „paliwa” do ogrzania ludzkiego organizmu(jedzenia). Można w tym kontekście stawiać na tanie produkty, które krótkoterminowo zaspokoją nasze zapotrzebowanie, jednak w perspektywie długoterminowej odbiją się na zdrowiu. Oczywiście nie każdego konsumenta stać na towary ekologiczne i z górnych półek, dlatego czasami trzeba szukać rozwiązań pośrednich, ale dopasowanych do indywidualnych potrzeb.