- 1 marca w całej Polsce obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Żołnierzy antykomunistycznego podziemia, którzy stawili opór sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej ZSRR, toczyli walkę ze służbami bezpieczeństwa ZSRR i podporządkowanymi im służbami w Polsce. 1 marca to także pamiętna data w historii miasta Inowrocławia. 1 marca 1946 r. Władysław Raczyński, Konrad Krzyżelewski i Bolesław Kobus zostali skazani na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Okręgowy w Poznaniu na sesji wyjazdowej w Inowrocławiu. Zostali oskarżeni o przynależność do "bandy AK mającej na celu zmianę przemocą ustroju demokratycznego", a także o rabunki napady i morderstwa. W rzeczywistości prowadzili akcje przeciw maruderom z Armii Czerwonej - informuje Magdalena Basińska z bydgoskiej delegatury IPN, autorka scenariusza.

W celu upamiętnienie tamtych wydarzeń Delegatura IPN w Bydgoszczy zaprosiła do współpracy Szkołę Podstawową im. Kazimierza Górskiego w Rojewie oraz Kujawsko - Pomorski Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy nr 1 im. Louisa Brailla wBydgoszczy. 

W przedstawieniu udział wzięli uczniowie: Julia Błachowicz, Małgorzata Konefał, Maria Czarnecka, Damian Łukaszewski ze szkoły podstawowej z Rojewa oraz Oliwia Hewelt, Weronika Stepczyńska, Sandra Pawlikowska z bydgoskiego ośrodka. Akompaniował Igor Sobierajski zdobywca nagrody publiczności w programie Mam Talent.

Uczniów przygotowali Liliana Gapińska - Ciechorska, Joanna Sierzputowska, Jan Gaj nauczyciele ze SP w Rojewie oraz Anita Borowicz, Hanna Gierszewska nauczyciele z bydgoskiego ośrodka. 

Władysław Raczyński brał udział w kampanii wrześniowej. Następnie ukrywał się w wielu miejscach, m. in. w Rojewie k. Inowrocławia, skąd pochodził jego ojciec.

W więzieniu spędził kilka miesięcy, podczas których pisał grypsy do przebywającej również w inowrocławskim więzieniu Maryli Sobocińskiej skazanej na 6 lat pozbawienia wolności, damy orderu Virtuti Militari. Grypsy zachowały się do dziś.

_Czy mi wolno Marylko _

W snach Cię widywać?

Mieć w murach więziennych

Swoją dziewczynę -

Od życia prozy myśli odrywać

Wielbię Cię wierszem

_Zanim może - zginę - _pisał Raczyński w jednym z grypsów.

fot. nad.